Πού να σε κρύψω γιόκα μου να μη σε φτάνουν οι κακοί σε ποιο νησί του ωκεανού σε πια κορφή ερημική.
Θεριά οι ανθρώποι δεν μπορούν το φως να το σηκώσουν δεν είναι η αλήθεια πιο χρυσή απ’ την αλήθεια της σιωπής χίλιες φορές να γεννηθείς τόσες, τόσες θα σε σταυρώσουν
Κώστας Βάρναλης
"Κανείς δεν πρέπει να με λυπάται. Και δεν πρέπει κανείς να υποτιμά τα δικά του προβλήματα, συγκρίνοντάς τα με τα δικά μου. Όλοι έχουμε βάσανα και σκοτούρες. Το να συγκρίνεις τα δικά σου με τα δικά μου μπορεί να είναι βοη- θητικό, αλλά η πραγματική προοπτική που πρέπει να υιο- θετήσεις είναι ότι ο Θεός είναι μεγαλύτερος από το οποι- οδήποτε πρόβλημα ενδέχεται να έχουμε εμείς". Νικ Βούισιτς, "Unstoppable"
Η φιλιά είναι ό,τι πιο δύσκολο και πολύτιμο έχει να επιδείξει και να πραγματώσει ένας άνθρωπος σε διαπροσωπικό επίπεδο. Δεν είναι αυτονόητη, επειδή θέλει επιλογή, κόπο, παρρησία, αυτοαποκάλυψη και χρόνο.
Δεν χτίζεται με ανταλλαγές γραπτών μηνυμάτων στο fb ή όπου αλλού. Θέλει έντονη και χρόνια διαπροσωπική τριβή.
Θέλει εκούσια και για καιρό να συγχρωτίζεσαι με τον άλλον,
ανταλλάσοντας αίμα ψυχής, ιδρώτα και δάκρια. Να καταφέρνεις να συμπονάς
τον άλλον, επειδή μέσα από κείνον και την τριβή σας διδάχτηκες ποιος
είσαι.
Η φιλιά είναι ύψιστη επιλογή ελευθερίας και σταυρού.
Αυτό το κοριτσάκι έχασε τη μητέρα του στον πόλεμο. Στην αυλή του ορφανοτροφείου ζωγράφισε τη μητέρα της με κιμωλία και κουλουριάστηκε στην αγκαλιά της. Έβγαλε τα παπούτσια της όπως όταν μπαίνουμε σε ιερό χώρο. Η αγάπη είναι ο πιο ιερός μας τόπος. — με το χρήστη Maria Pippi και 18 ακόμη.
Δεν γνωρίζω το χρώμα της προσμονής.. Μόνο την γεύση της.. Δεν κράτησα ποτέ την απόλυτη ευτυχία.. Ξέρω πως την άγγιξα!! Ο.Ελύτης
"Προσβολές που κάναμε τάχα πως δεν τις καταλάβαμε, μεγάλες αποφάσεις τη νύχτα, που τις έθαψε σε λίγο ο ύπνος, ένας τυφλός εγωισμός όταν χρειάζονταν λίγη κατανόηση ή μια ηλίθια συχώρεση όταν έπρεπε να τους πιάσεις από το λαιμό." Τάσος Λειβαδίτης
Μενέλαος
Λουντέμης - ένα παιδί μετράει τ' άστρα το αγαπημένο σου βιβλίο.... που
τόσο πολύ μου θυμίζει εσένα...κι εκείνα τα χρόνια...που είμαστε
παιδιά... στο...
''
Πώς μπορείς να ζεις σ’ έναν κόσμο
με τόσην αδικία και να μην το ξεφωνίζεις
κάθε ώρα, κάθε μέρα;...
Φυσικά, αν θέλεις, μπορείς να μείνεις ήσυχος. Να κοιτάξεις τον εαυτούλη σου. Μα τότε, πώς θα ‘χεις το δικαίωμα να λέγεσαι άνθρωπος;
Απολέλυσαι της ασθενείας σου
Νηστεύει η ψυχή μου από πάθη
και το σώμα μου ολόκληρο την ακολουθεί.
Οι απαραίτητες μόνο επιθυμίες -
και το κρανίο μου ολημερίς χώρος μετανοίας
όπου η προσευχή παίρνει το σχήμα θόλου.
Κύριε, ανήκα στους εχθρούς σου.
Συ εισαι όμως τώρα που δροσίζεις
το μέτωπό μου ως γλυκύτατη αύρα.
Εβαλες μέσα μου πένθος χαρωπό
και γύρω μου
όλα πια ζουν και λάμπουν.
Σηκώνεις την πέτρα - και το φίδι
φεύγει και χάνεται.
Απ' τήν ανατολή ως το βασίλεμμα του ήλιου
θυμάμαι πως είχες κάποτε σάρκα και οστά για μένα.
Η νύχτα καθώς την πρόσταξες απαλά με σκεπάζει
κι ο ύπνος - που άλλοτε έλεγα πως ο μανδύας του
με χίλια σκοτάδια είναι καμωμένος,
ο μικρός λυτρωτής, όπως άλλοτε έλεγα -
με παραδίδει ταπεινά στα χέρια σου...
Με τη χάρη σου ζω την πρώτη λύτρωσή μου.
Όμηρος
και πρώτος και μέσος και ύστατος παντί παιδί και ανδρί και γέροντι,
τοσούτον αφ΄ αυτού διδούς όσον έκαστος δύναται λαβείν. Δίων Χρυσόστομος
σελ. 5 του εξαιρετικού αυτού βιβλίου λεξικού
Μια έκδοση - σταθμός. Το αρχαιότερο διασωθέν Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας -ένα Λεξικό 2000 ετών! Περιλαμβάνει πάνω από 3000 λήμματα των ομηρικών επών με μοναδικές ερμηνείες και ετυμολογίες.
Το Λεξικό που έλειπε για να μπορέσουμε να μελετήσουμε ξανά τον Όμηρο,
διότι δεν μπορεί κάποιος να πει ότι "γνωρίζει Ελληνικά", εάν δεν έχει
μελετήσει τον Όμηρο!
Οι
«πολύχρυσες Μυκήνες», το βασίλειο του μυθικού Αγαμέμνονα, που πρώτος
ύμνησε ο Όμηρος στα έπη του, είναι το πιο σημαντικό και πιο πλούσιο
ανακτορικό συγκρότημα της ύστερης Εποχής του Χαλκού στην ...
theancientweb.wordpress.com
Καλή
Καθαρά Δευτέρα σε όλους μας, καλή Σαρακοστή, και ο χαρταετός μας να
φτάσει ψηλά, μαζί με τη διάθεση των παιδιών μας και τη δική μας!!! Και
από Τρίτη πάλι μαζί να τραβήξουμε το δρόμο για…την Ανάσταση!!!Καλή
πορεία λοιπόν... Καλή σας μέρα!!♥ — .
Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου 2014
Ένα συγκλονιστικό γράμμα για ένα ιδιαίτερο παιδί…
Last updated on
Όταν έμαθα ότι ήμουν έγκυος, δεν προσευχόμουν να γεννήσω ένα όμορφο μωρό.
Αυτό ίσως το ονειρευόμουν, αλλά το μόνο πράγμα που με απασχολούσε ήταν να γεννήσω ένα υγιές παιδί.
Έτρεμα στη σκέψη ότι μπορεί το μωράκι μου να είχε αυτισμό, σπαστικότητα,
νοητική στέρηση. Έτρεμα, γιατί έχω ζήσει από κοντά τον πόνο της μάνας
που κλαίει μερόνυχτα για τον ρατσισμό που δέχεται το παιδάκι της.
Οικογένειες διαλύονται γιατί δεν αντέχουν το βάρος…
Παιδιά ζουν σαν μπαλάκια, πότε στο ένα ίδρυμα και πότε στο άλλο γιατί
δεν τα δέχονται στα σχολεία. Άνθρωποι τους συμπεριφέρονται σαν μιάσματα,
σχεδόν τους φοβούνται και τους απεχθάνονται…
Κάθε φορά που συναντώ μαμάδες με αυτιστικά παιδάκια, διαλύομαι.
Πώς να περιγράψεις τον πόνο τους;
Πώς να τον νιώσεις τη στιγμή που το δικό σου παιδί χαίρει
άκρας υγείας, παίζει με τα υπόλοιπα παιδάκια στην παιδική χαρά, πάει
καθημερινά στο σχολείο…
Αυτές οι μαμάδες, είναι σύγχρονες ηρωίδες και σε αυτές τις μαμάδες είναι αφιερωμένο το σημερινό μου post.
Αυτό που θα διαβάσετε, είναι το γράμμα που έγραψε η Κατερίνα για την
καλή της φίλη που αγωνίζεται να μεγαλώσει αξιοπρεπώς το αυτιστικό παιδί
της. Η Κατερίνα δεν είναι δημοσιογράφος, ούτε συγγραφέας. Όμως θα
εκπλαγείτε με το συγκινητικό γράψιμό της, με την αληθινή της γραφή που
ξεχειλίζει σε περιγραφικότητα και συναίσθημα.
Κατερίνα, σ’ ευχαριστώ γι’ αυτό που διάβασα!
Όταν ήμουν στην Έκτη Δημοτικού έγινε κάτι μαγικό! Γνώρισα
τον Τάκη! Ο Τάκης ήταν ένα παιδί με ειδικές ανάγκες, κάποια χρόνια
μεγαλύτερός μου. Ήταν η μασκότ της περιοχής με την κακή, κάκιστη έννοια…
Τα παιδιά τον κορόιδευαν, οι μεγάλοι τον κορόιδευαν, όλοι τον
κορόιδευαν και τον περιγελούσαν κι έκαναν πλάκα με τον Τάκη.
Με τον τρόπο που μιλούσε ή προσπαθούσε να μιλήσει, με τις άναρθρες
κραυγές του, με τις άτσαλες κινήσεις και τους μανιερισμούς του, με το
γέλιο του και το ορθάνοιχτο στόμα του. Κι εκείνος γελούσε ακόμη
περισσότερο προκαλώντας ακόμη περισσότερο τις κοροϊδίες και τα
πειράγματα.
Ήταν η πρώτη ημέρα στην Έκτη τάξη και θυμάμαι την μαμά του Τάκη να τον
κρατά από το χέρι ολόκληρο άντρα και να μιλά με το δάσκαλο.
Έκλαιγε, έκλαιγε γοερά και θυμάμαι μια φράση που άκουσα στα κλεφτά “Θα γονατίσω εδώ μπροστά σας, να σας φιλήσω τα πόδια.
Σας ικετεύω, σας παρακαλώ, σας παρακαλώ”. Δεν το ήξερα τότε, μα έβλεπα
μια Ικέτιδα…
Αμέσως μετά ο Τάκης μπήκε στην τάξη με το δάσκαλο κι έγινε χαμός. Γέλια,
φωνές, λες κι ήρθε το τσίρκο… Ο δάσκαλος δεν μας μάλωσε, δεν είπε
τίποτε. Έβαλε τον Τάκη να καθίσει στο πρώτο θρανίο και μας ανακοίνωσε
πως κάθε λίγες ημέρες ένα νέο παιδί από όλους εμάς θα καθόταν δίπλα στον
Τάκη και θα είχε την ευθύνη του, έτσι ώστε ο Τάκης να μη χάνει τα
μαθήματα, να βρίσκει τα μολύβια και να μαζεύει τα πράγματά του, να έχει
βοήθεια στο διάβασμα…
Φρίξαμε! Θα καθόμασταν μαζί με τον Τάκη; Μα ο Τάκης έχει
σάλια. “Θα του μάθετε να τα σκουπίζει!”, μας είπε ο δάσκαλος. Μα ο Τάκης
μας πειράζει, μας χτυπάει, μας ενοχλεί. “Θα σταματήσετε να τον
πειράζετε, να τον χτυπάτε, να τον ενοχλείτε!”, έλεγε εκείνος. Μα ο Τάκης
δεν ξέρει να διαβάζει καν! “Θα τον βοηθήσετε εσείς, να μάθει να
διαβάζει!”.
Κι έτσι η τάξη στην Έκτη Δημοτικού εκείνη την αξέχαστη χρονιά… ανέλαβε
τον Τάκη. Κάθισα κι εγώ μαζί του σαν ήρθε η σειρά μου και τον θυμάμαι
τόσο χαρούμενο και γελαστό, τόσο γενναιόδωρο για τη βοήθεια, τόσο
αγωνιστή και τόσο ευτυχισμένο για πρώτη φορά!
Θυμάμαι να προσπαθώ να τον κάνω να πει το όνομά μου κι όταν τα κατάφερε
τι απίθανο ήταν εκείνο το χειροκρότημα και το άναρθρο δυνατό του γέλιο
με το λαμπερό πρόσωπο! Θα μου μείνει αξέχαστο!
Στο τέλος της χρονιάς ο Τάκης είχε μάθει να διαβάζει,
μάζευε τα πράγματά του και πάντα ερχόταν προετοιμασμένος για την επόμενη
ημέρα! Και το πιο σημαντικό: Είχε φίλους! Έπαιζε μαζί με τα αγόρια
ποδόσφαιρο και με τα κορίτσια κυνηγητό κι αν και ήταν άτσαλος και αργός
πάντα ήταν μαζί μας στα ομαδικά παιχνίδια. Έκανε για πρώτη φορά
παρέλαση, περήφανος κι όλοι τον χειροκροτούσαν παρόλο που έχανε το βήμα
του, επιτέλους αποδεκτός μπροστά σε όλους εκείνους που τον είχαν σαν
παιχνίδι.
Στο τέλος της χρονιάς ο Τάκης ήταν ο προστατευόμενός μας,
κανείς δεν τον πείραζε, κανείς δεν τον ενοχλούσε, δεν ανεχόμασταν λέξη
για εκείνον… Ο Τάκης είχε γίνει από ιδιαίτερος ξεχωριστός… Σπάνιος! Κι
ήταν δικός μας και νιώθαμε κι εμείς ξεχωριστοί μαζί του.
Την τελευταία ημέρα στο σχολείο, θυμάμαι την μαμά του Τάκη. Κρατούσε στα
χέρια της τα χέρια του δασκάλου, είχε το πρόσωπό της κολλημένο σε
εκείνα τα ντροπαλά του χέρια, τα φιλούσε κι έκλαιγε με λυγμούς,
ψιθυρίζοντας “ευχαριστώ, ευχαριστώ…”.
Ήταν η τελευταία του χρονιά στο σχολείο η Έκτη Δημοτικού. Δεν πήγε ποτέ
στο γυμνάσιο ο Τάκης… Η μαμά μου ακόμη τον θυμάται και κλαίει κι ακόμη
θυμόμαστε εκείνον το δάσκαλο, τον καταπληκτικό εκείνο άνθρωπο που μας
έκανε το μεγαλύτερο δώρο που μπορούσε να κάνει ένας δάσκαλος… Μας έκανε
υπεύθυνους ανθρώπους. Μας έκανε ανθρώπους! Εκείνον τον απίθανο
μπουρλοτιέρη που έβαλε φωτιά στα όνειρα μας… Δραγανίδης ήταν το όνομα
του. Δεν έχω γράψει ποτέ μου ονόματα μα θα κάνω μιαν εξαίρεση για
αυτόν τον ξεχωριστό παιδαγωγό. Ο κύριος Δραγανίδης… νέος, ξανθός,
μουσάτος, ψηλός, αδύνατος κι όμορφος, σαν το Χριστό τον ίδιο. Όπου κι αν είσαι δάσκαλε, καλή σου ώρα και σε ευχαριστώ!
Πριν λίγα χρόνια γεννήθηκαν τα παιδιά μας κι ήμασταν
ευτυχισμένοι μα για ένα αγαπημένο μας ζευγάρι η ευτυχία είχε πίκρα και
πόνο όταν διαπιστώθηκε πως ο πανέμορφος γιος τους μεγαλώνοντας ανέπτυσσε
κάποιες ιδιαιτερότητες στη νοητική και κινητική του ανάπτυξη.
Ο δρόμος είναι ατελείωτος για το γονιό, μα όλα τα μπορεί για το παιδί
του. Μαθαίνει πως ο δρόμος έχει αγώνα και προχωρά προσπερνώντας εμπόδια,
ιδιαίτερα στη χώρα μας κι εκεί που όλα μπαίνουν σε ένα ρυθμό και ο
γονιός χαλαρώνει λίγο, έρχεται η ώρα το παιδί να μπει στην Δημόσια
Εκπαίδευση και ο γονιός να γίνει, η μαμά του Τάκη!
Έτσι με φρίκη διαπιστώσαμε εν έτη 2000 και κάτι, γονείς να μαζεύουν υπογραφές για να φύγει από τα νήπια το ιδιαίτερο παιδί που
ρίχνει το επίπεδο Χάρβαρντ των παιδιών τους… Ένα παιδί γελαστό κι
ήσυχο, χωρίς ίχνος επιθετικότητας, που το μόνο του έγκλημα ήταν πως ήταν
αργό και καθυστερούσε το ρυθμό στην τάξη. Και ξαφνιαστήκαμε ακόμη
περισσότερο, γιατί αυτοί οι γονείς που έβαλαν τις υπογραφές τους, δεν
μας ήταν άγνωστοι.
Ζήσαμε από τους φίλους μας να αντιστέκονται, να παλεύουν με ένα θηρίο… Και το σύστημα να νικά ξανά και ξανά!
Ζήσαμε δασκάλους “μικρούς”, μικρότερους των περιστάσεων, να μην θέλουν
να παλέψουν για ένα παιδί που έχει ανάγκη, πολύ μεγαλύτερη από τα
υπόλοιπα νήπια του επιπέδου Χάρβαρντ, που ήξεραν κιόλας να κόβουν, να
κολλούν και να λένε βου και α, βα! Πολύ πιο γρήγορα από εκείνον τον
μικρό ξεχωριστό γιο των φίλων μας…
Και τα κατάφεραν! Τον έδιωξαν…
Κι οι γονείς συντετριμμένοι σαν τη μαμά του Τάκη έψαχναν να βρουν
κάποιον γενναίο, κάποιον με όραμα, κάποιον άνθρωπο… Και βρήκαν. Βρήκαν
πολλούς! Γιατί υπάρχουν…
Θυμάμαι τη φίλη μου, τη μαμά, με πόση αξιοπρέπεια να στέκεται μπρος μου
με τα μάτια θολά λέγοντάς μου ” Κάθε αρχή της χρονιάς ο ίδιος αγώνας…
Κάθε αρχή της χρονιάς τρέμω…”.
Τρέμει γιατί στην χώρα αυτή δεν υπάρχει σχέδιο ή πρόγραμμα για τους
ιδιαίτερους ανθρώπους. Ελπίζεις να πέσεις σε καλό δάσκαλο, σε καλό
διευθυντή, σε καλό άνθρωπο…
Το αγόρι μας τα κατάφερε κι έμαθε να γράφει και να διαβάζει και να
μιλάει και να λύνει μαθηματικές ασκήσεις, γιατί έχει για μαμά, “την μαμά
του Τάκη” και για δασκάλους ανθρώπους μα Α κεφαλαίο….
Όμως, όλα αυτά τα έγραψα για άλλο λόγο. Γιατί έρχεται η
ώρα του θερισμού και μπορεί να γεννήσεις ένα φυσιολογικό υγιέστατο
πανέμορφο στα μάτια σου παιδί μα να είσαι προσεκτικός και ταπεινός γιατί
η ζωή έχει γυρίσματα πολλά.
Τα παιδιά βρίσκουν τον τρόπο να περιθωριοποιήσουν, να κοροϊδέψουν, να
ταπεινώσουν και σήμερα μπορεί να είναι διαφορετικός ο Τάκης, μα αύριο
ποιος ξέρει… ίσως να είναι διαφορετικό το δικό μας παιδί.
Για πολλούς και ασήμαντους λόγους… Δεν χρειάζεται να είναι κάτι σοβαρό, μην νομίζουμε πως μόνο τα σοβαρά μας κάνουν ιδιαίτερους…
Στα μάτια των παιδιών, το δικό μας παιδί, μπορεί να είναι διαφορετικό ή
ιδιαίτερο γιατί έχει μακριά μαλλιά, γιατί μιλά πολύ αργά ή πολύ γρήγορα,
γιατί ψευδίζει, γιατί κλαίει πολύ ή γιατί είναι φωνακλάδικο, γιατί
είναι φαφούτικο, γιατί είναι γκρινιάρικο, γιατί παριστάνει το μάγκα,
γιατί είναι κοντύτερο ή ψηλότερο από τα παιδιά της ηλικίας του, γιατί
είναι παχουλό, ή πολύ αδύνατο, γιατί δεν μπορεί να τρέξει γρήγορα, γιατί
δεν μπορεί να βάλει καλάθι στο μπάσκετ, γιατί το θεωρούν άσχημο, γιατί
δεν μπορεί να διαβάσει το ίδιο καλά ή γρήγορα με τα υπόλοιπα παιδιά,
γιατί δυσκολεύεται στα μαθήματα, γιατί είναι πιο σκούρο το δέρμα του ή
πιο ανοιχτό… Ποιος ξέρει;
Τα παιδιά βρίσκουν λόγους για να γίνουν σκληρά με τη διαφορετικότητα και
τότε θα έρθει η σειρά μας να νιώσουμε το περιθώριο μέσω του παιδιού
μας… Θα νιώσουμε τον πόνο και την απόγνωση και τότε θα γίνουμε “η μαμά
του Τάκη”! Κι ίσως αυτό να είναι παροδικό μιας και το παιδί μας μπορεί
να αλλάξει, να ψηλώσει, να αδυνατίσει, να κόψει τα μαλλιά του και να μην
είναι πια διαφορετικό, όμως ο Τάκης θα είναι για πάντα Τάκης κι η μαμά
του θα έχει για πάντα να αντιμετωπίζει γονείς σαν εμάς που θεωρούμε τα
παιδιά μας ανώτερα και σημαντικότερα και μπορεί να ξεχάσουμε πως είμαστε
άνθρωποι και να γίνουμε κάτι άλλο. Τότε θα έχει έρθει για εμάς η ώρα
του θερισμού…
Όχι, η ζωή δεν εκδικείται, η ζωή εκπαιδεύει και για κάποιους, ήρθε η ώρα
της εκπαίδευσης. Η ζωή θα βρει τρόπο να μας εκπαιδεύσει κι ας μην
χρειαστεί αυτό να γίνει με πόνο. Οπότε ας κάνουμε χρήσιμη μια σκληρή
εμπειρία, ας εκπαιδευτούμε κι ας εκπαιδεύσουμε κι εμείς τα παιδιά μας
στο να αποδέχονται την διαφορετικότητα. Μόνον έτσι θα μάθουν να
αναγνωρίζουν την περιθωριοποίηση για να την αποφεύγουν είτε ως θύτες,
είτε ως θύματα, είτε ως απλοί παρατηρητές.
Έχε το νου σου λοιπόν, γιατί όλα στη ζωή αλλάζουν. Να το θυμάσαι κάθε
φορά που δεν θέλεις έναν Τάκη να σταθεί δίπλα στο τέλειο πλάσμα σου… Να
θυμάσαι πως ίσως έρθει η στιγμή να δοκιμαστείς σκληρά, πολύ σκληρότερα
από όσο αξίζει σε άνθρωπο και σε γονιό και τι θα γίνει τότε; Τι θα γίνει
αν το πλάσμα σου σταματήσει να είναι “τέλειο”; Τι θα γίνει αν η ζωή
θελήσει εσύ αύριο να είσαι η “μαμά του Τάκη”;
Ικέτιδα στα πόδια ενός ξένου;
Με τεράστιο σεβασμό στις μαμάδες του κάθε Τάκη και πάνω από όλα σε εσένα φίλη, γενναία μαμά του γενναίου σου παιδιού…
Αισθάνομαι πελώρια συγκίνηση σήμερα με αυτό το θέμα που ανακίνησε μνήμες και συναισθήματα πολλά… Είμαστε όλοι γονείς του Τάκη.....
Πριν πεθάνω, κόρη Mου, θα’θελα να’μαι σίγουρος ότι σου έμαθα:
* Να χαίρεσαι τον Έρωτα
* Να έχεις εμπιστοσύνη στις δυνάμεις Σου
* Να αντιμετωπίζεις τους φόβους Σου
* Να ενθουσιάζεσαι με τη ζωή * Να ζητάς Βοήθεια όταν τη χρειάζεσαι * Να επιτρέπεις να σε παρηγορούν όταν Πονάς * Να παίρνεις τις δικές σου Αποφάσεις * Να υπερασπίζεσαι τις Επιλογές Σου * Να μη φοβάσαι μήπως γελοιοποιηθείς * Να ξέρεις πως αξίζεις να σ’ Αγαπάνε * Να μιλάς στους άλλους τρυφερά * Να λες κάτι ή να σωπαίνεις ανάλογα με το τι κρίνεις για Σένα σωστό * Να αγαπάς και να φροντίζεις το Κοριτσάκι που έχεις μέσα Σου * Να μην εξαρτάσαι από την επιδοκιμασία των άλλων * Να μην επωμίζεσαι τις Ευθύνες όλων * Να συνειδητοποιείς τα συναισθήματά σου και να πράττεις ανάλογα * Να μην κυνηγάς το χειροκρότημα αλλά τη δική σου Ικανοποίηση από το γεγονός * Να δίνεις γιατί θέλεις, ποτέ γιατί νομίζεις πως είναι υποχρέωσή Σου * Να μην επιβάλλεις τα κριτήριά σου ούτε να επιτρέπεις να σου επιβάλλουν οι άλλοι τα δικά τους * Να λες το ναι μονάχα όταν το Θέλεις και να λες όχι χωρίς ενοχές * Να ζεις το σήμερα και να μην έχεις μεγάλες προσδοκίες * Να ρισκάρεις περισσότερο * Να δέχεσαι την αλλαγή και ν’ Αναθεωρείς τις πεποιθήσεις σου * Να προσπαθείς να γιατρέψεις τις παλιές και τις πρόσφατες πληγές σου * Να φέρεσαι και να απαιτείς να σου φέρονται με Σεβασμό * Να γεμίζεις πρώτα το δικό σου ποτήρι κι αμέσως μετά το ποτήρι των άλλων * Να σχεδιάζεις το μέλλον αλλά να Ζεις το παρόν * Να εμπιστεύεσαι τη Διαίσθησή Σου * Να καλλιεργείς σχέσεις Υγιείς όπου ο ένας στηρίζει τον άλλο * Να κάνεις την κατανόηση και τη Συγγνώμη προτεραιότητές σου * Να δέχεσαι τον εαυτό Σου όπως είναι * Να μην κοιτάς πίσω σου για να δεις ποιος σε ακολουθεί * Να μεγαλώνεις και να ΜαθαίνειS από τις διαφωνίες και τις αποτυχίες σου * Να επιτρέπεις στον εαυτό Sου να λύνεται στα γέλια μες στο δρόμο χωρίς ιδιαίτερο λόγο * Να μη θεοποιείς κανέναν, και ακόμη λιγότερο εμένα ...
—
Στην άκρη ενός γκρεμού...
Ο αισιόδοξος θα θαυμάσει τη θεα....
Ο απαισιόδοξος θα οραματιστεί την πτώση...
Ο λογικός θα τρομάξει...
Ο τρελός θα θελήσει να πετάξει....
Ο δειλός θα κλείσει τα μάτια...και
Ο ΘΑΡΑΛΛΕΟΣ θα περπατήσει κατα μήκος του....
Στη ζωη πολλές φορές θα βρεθούμε σε ένα αδιέξοδο το πως θα το αντιμετωπίσουμε έχει να κάνει με εμάς και οχι με αυτό.....!!!
Αγαπάω εκείνους που αγαπούν τη ζωή. Και που η λύπη τους είναι η δύναμή τους.
Που κοιτάζουν με μάτια άδολα και αθώα, ακόμα κι αν πέρασε ο χρόνος αδυσώπητος από πάνω τους.
Που γνωρίζουν ότι δεν τα ξέρουν όλα,γιατί δεν μαθαίνονται όλα..
Που στύβουν το λίγο και βγάζουν το πολύ για τους εαυτούς τους και για όσους αγαπούν.
Και δεν κουράζονται να αναζητούν την ομορφιά στην κάθε μέρα, στα χαμόγελα των ανθρώπων, στα χάδια των ζώων, σε μια ασπρόμαυρη φωτογραφία, σε μια πολύχρωμη μπουγάδα. Ο.Ελυτης
Τα εφτά που δεν πρέπει να έχεις: Πλούτο χωρίς μόχθο, Γνώση χωρίς
χαρακτήρα, Πολιτική χωρίς αρχές, Απόλαυση χωρίς συναίσθημα, Εμπόριο
χωρίς ήθος, Επιστήμη χωρίς ανθρωπιά, Αγάπη χωρίς θυσία. Τη μέρα που η δύναμη της αγάπης θα υπερνικήσει την αγάπη της δύναμης, ο κόσμος θα γνωρίσει την ειρήνη. Πρέπει να ζούμε σαν να πρόκειται να πεθάνουμε αύριο και να μελετάμε σαν να πρόκειται να ζήσουμε για πάντα. Η ικανότητα να συγχωρείς είναι προσόν του δυνατού. Οι αδύναμοι ποτέ δεν συγχωρούν. Πρέπει να είσαι η αλλαγή που θέλεις να έρθει. Ένας δειλός είναι ανίκανος να δείξει αγάπη. Αυτό είναι προνόμιο των γενναίων. Το μόνο αποτέλεσμα που θα έχει το «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» είναι ότι θα καταλήξει να κάνει όλον τον κόσμο τυφλό.
Ένα «όχι» που βγήκε από μια βαθιά πεποίθηση, είναι πολύ καλύτερο -και
πιο μεγαλειώδες- από ένα «ναι» που ειπώθηκε για να ευχαριστήσει ή,
χειρότερα, για να αποφύγει φασαρίες. Είναι καλύτερα να στέκεσαι
όρθιος με σπασμένο και μπανταρισμένο κεφάλι, από το να σέρνεσαι με την
κοιλιά για να γλιτώσεις το κεφάλι σου.
Η ευδαιμονία αποτελεί επιδίωξη του ανθρώπου σύμφωνα με σχεδόν
όλο τον αρχαιοελληνικό στοχασμό. Ενδεικτικά σημειώνουμε την άποψη ενός
από τους Προσωκρατικούς, του Δημόκριτου:“Ευδαιμονίη ψυχής έργον, ουκ εν βοσκήμασιν οικεί ουδέ εν χρυσώ· ψυχή οικητήριον δαίμονος” δηλαδή “Η
ευδαιμονία είναι έργο, απόκτημα της ψυχής του ανθρώπου, η ευδαιμονία
δεν κατοικεί στα κοπάδια ζώων, δεν αγοράζεται με χρυσάφι. Η ψυχή είναι η κατοικία της ευδαιμονίας”.
Και είναι προφανές ότι η επιδίωξη ευδαιμονίας και η επιλογή δρόμου
αναζήτησης αποτελεί κύριο κεφάλαιο της Φιλοσοφίας Ζωής των ανθρώπων και
συνοδεύεται από τις αντιλήψεις για τη ζωή και την κοινωνία του Ανθρώπου,
από την επιλογή τρόπου ζωής και συμπεριφοράς προς το συνάνθρωπο και από
την αποδοχή σκοπών ζωής και κανόνων δράσης, ώστε να επιτυγχάνεται και
ευδαιμονία.
Γνωρίζουμε ότι πρώτος ο Αριστοτέλης προσπάθησε συστηματικά να αναλύσει
το πώς ορίζεται η ευδαιμονία και πώς επιδιώκεται με την ανθρώπινη
δραστηριότητα. Στην προσπάθεια αυτή αφιέρωσε τρία συγγράμματα: Ηθικά Νικομάχεια, Ηθικά Ευδήμεια, Μεγάλα Ηθικά .
Σύνδεση της ευδαιμονίας με όλες τις πνευματικές δραστηριότητες του
ανθρώπου διακρίνουμε πρώτη φορά στο πολυσχιδές έργο του Δημόκριτου .
Αλλά ο Αριστοτέλης επιχείρησε συστηματικά να συνδέσει την ευδαιμονία του
ανθρώπου με την ηθική αντίληψη και δράση του γράφοντας τα τρία έργα που
προσημειώσαμε. Και διατύπωσε σχετικό ορισμό στο τέλος του πρώτου
βιβλίου των Ηθικών Νικομαχείων γράφοντας: ”Η ευδαιμονία είναι μια
ευχάριστη ψυχική κατάσταση που προκύπτει από τη δραστηριότητα της ψυχής,
εφόσον αυτή η δραστηριότητα είναι σύμφωνη με την τέλεια αρετή”.
Ο ίδιος ο Αριστοτέλης, θαυμαστής του Σωκράτη, έγραψε για τη συνήθειά
του να οδηγεί τους συνομιλητές του στον ορισμό των εννοιών: “Έστιν άρα η αρετή έξις προαιρετική, εν μεσότητι ούσα τη προς ημάς, ωρισμένη λόγω” - “Είναι
λοιπόν η αρετή η παγιωμένη διάθεση ή ο σταθερός προσανατολισμός του
νου, που αποφασίζει ελεύθερα τις επιλογές των πράξεων και των αισθημάτων
μας” ουσιαστικά συνίσταται στην αναζήτηση του μέσου δρόμου δράσης
σε σχέση με μας, όπως δηλαδή μπορεί να αποφασίσει ο συνετός άνθρωπος.
• “Η ηθική εξ έθους περιγίγνεται , όθεν και το όνομα” - “Η ηθική αντίληψη του ανθρώπου διαμορφώνεται με τη συνήθεια, από όπου παράγεται και η λέξη”“Ουδεμία των ηθικών αρετών φύσει ημίν εγγίγνεται (αλλά εξ έθους περιγίγνεται)” - “καμιά
ηθική αρετή δεν την έχουμε έμφυτη, δοσμένη από τη φύση, αλλά
διαμορφώνεται στον άνθρωπο με τη συνήθεια, με την επανάληψη τέτοιας
συμπεριφοράς”
• “Οι νομοθέται τους πολίτας εθίζοντες ποιούσιν αγαθούς” - Οι νομοθέτες προσπαθούν να κάνουν τους πολίτες αγαθούς με τη συνήθεια, τον εθισμό.
• “Η του ανθρώπου αρετή είη αν η έξις αφ’ ης αγαθός άνθρωπος γίγνεται” - Αρετή του ανθρώπου μπορεί να είναι η επαναλαμβανόμενη καλή συνήθεια με την οποία ο άνθρωπος γίνεται αγαθός, ενάρετος.
• “Σημείον δει ποιείσθαι των έξεων την επιγιγνομένην ηδονήν ή λύπην τοις έργοις” - Κριτήριο των επαναλαμβανομένων συνηθειών πρέπει να θεωρούμε τη χαρά ή τη λύπη που προκύπτει από τις πράξεις μας.
• “Εκ των ομοίων ενεργειών αι έξεις γίγνονται” - Οι έξεις, παγιωμένες συνήθειες διαμορφώνονται με την επανάληψη όμοιων ενεργειών.
• “Η αρετή πάσης τέχνης ακριβεστέρα και αμείνων…του μέσου αν είη στοχαστική. Λέγω δε την ηθικήν, αύτη γαρ περί πάθη και πράξεις” - “Η
αρετή είναι πιο ακριβής και πιο καλοπροαίρετη από κάθε τέχνη….μπορεί να
είναι και στοχαστική του μέσου. Και εννοώ την ηθική, γιατί αυτή
ανάγεται στα πάθη των ανθρώπων και στα αντίστοιχες πράξεις τους”
• “Η αρετή περί πάθη και πράξεις εστί το μέσον επαινείται και
κατορθούται ταύτα δε άμφω της αρετής. Μεσότης, άρα, η αρετή στοχαστική
ούσα του μέσου” - “Η αρετή αναφέρεται στα πάθη των ανθρώπων και
στις πράξεις τους όπου ο μέσος δρόμος επαινείται και κρίνεται επιτυχία,
κατόρθωμα. Αυτά είναι τα δυο γνωρίσματα της αρετής. Άρα η αρετή είναι
κάποια μέση πορεία και γι’ αυτό στοχάζεται σταθερά πού βρίσκεται ο μέσος
ή μεσαίος δρόμος”.
• ”Το μέσον προς ημάς, μήτε πλεονάζει μητε ελλείπει, τούτο δε ουχ
εν ουδέ ταυτόν πάσιν, πας δε επιστήμων την υπερβολήν και την έλλειψιν
φεύγει, το δε μέσον ζητεί και τούθ’ αιρείται” - Το μέσο (η μέση
οδός) νοείται σε σχέση με μας που το επιλέγουμε κα νοείται ως κατάσταση
όπου δεν πλεονάζει κάτι ούτε υπολείπεται. Αυτό το μέσον δεν είναι ούτε
ένα ούτε το ίδιο για όλους….και κάθε συνετός αποφεύγει την υπερβολή και
την έλλειψη, αναζητεί το μέσο δρόμο και αυτόν επιλέγει.
• “Έστιν, άρα, η αρετή έξις προαιρετική εν μεσότητι ουσα τη προς
ημάς, ωρισμένη λόγω και ω αν ο φρόνιμος ορίσειεν, ειδώς προαιρούμενος,
βεβαίως και αμετακινήτως” - Είναι λοιπόν η αρετή η παγιωμένη
διάθεση ή ο σταθερός προσανατολισμός του νου, που αποφασίζει ελεύθερα
τις επιλογές των πράξεων και των αισθημάτων μας, ουσιαστικά συνίσταται
στην αναζήτηση του μέσου δρόμου δράσης σε σχέση με μας, όπως δηλαδή
μπορεί να αποφασίσει ο συνετός άνθρωπος και ο φρόνιμος συνειδητά
επιλέγει τη μέση οδό και σ’ αυτήν πορεύεται με σταθερότητα και δίχως
παρεκκλίσεις..
• Αλλά, για να γίνει αρετή από προαίρεση πράξη, είναι ανάγκη ο
άνθρωπος να μάθει κάποιο τρόπο πράξης. Ο Αριστοτέλης προσθέτει σχετικά: ”Α δει μαθόντας ποιείν ταύτα ποιούντες μανθάνομεν” - Αυτά λοιπόν που οφείλουμε να πράττουμε αφού τα μάθουμε, αυτά τα μαθαίνουμε πράττοντες (με διαρκή άσκηση σ’ αυτά).
• Και επειδή η μάθηση είναι θέμα παιδείας, θυμάται ο Αριστοτέλης ένα
σχετικό ορισμό από τη μαθητεία του στον Πλάτωνα. Γράφει λοιπόν: “Περί
ηδονάς και λύπας εστίν η ηθική αρετή…..Διό δει ήχθαι πως εκ νέων , ως ο
Πλάτων φησίν, ώστε χαίρειν τε και λυπείσθαι οις δει η γαρ ορθή παιδεία
αύτη εστίν” - Η ηθική αρετή των ανθρώπων αναφέρεται στις χαρές
και στις πίκρες που νιώθουν από τη δράση τους…Γι’ αυτό είναι ανάγκη να
έχει κανείς οδηγηθεί σε άσκηση αρετής από τα νιάτα του, όπως έχει γράψει
ο Πλάτων, ώστε να χαίρεται ή να λυπάται με δραστηριότητα που προκαλεί
χαρά ή λύπη. Και αυτό είναι το νόημα της ορθής παιδείας.
Τι σημαίνουν οι όροι: αγαθός, λόγος, φρόνιμος, τι είναι η προαίρεσις και ποιος ο πλατωνικός ορισμός παιδείας;
Στα Πολιτικά ο Αριστοτέλης περί Παιδείας αναφέρει: “Τρεις
παράγοντες συμβάλλουν στο να γίνονται οι άνθρωποι αγαθοί και σπουδαίοι.
Και είναι αυτοί οι παράγοντες: η φυσική προδιάθεση, οι εθισμοί και η
λογική ικανότητα του ανθρώπου” Αναλύοντας στη συνέχεια τους σκοπούς
χαρακτηρίζει κυριότατον την καλλιέργεια του λόγου, με τούτο το σκεπτικό:
«δια τον λόγον οι άνθρωποι δύνανται πράττειν και εναντία τοις εθισμοίς
και τη φύσει, εάν πεισθώσιν άλλως έχειν βέλτιον» = γιατί με τη λογική
ικανότητά τους οι άνθρωποι κατορθώνουν να πράττουν έργα αντίθετα προς
τους εθισμούς και τις φυσικές ορμές τους, αν πειστούν ότι κάποια άλλη
πορεία είναι πιο σωστή.
Στο τρίτο βιβλίο των Ηθικών Νικομαχείων διευκρινίζει: “έστι γαρ
(αρετή) ου μόνον η κατά τον ορθόν λόγον αλλ’ η μετά του ορθού λόγου έξις
αρετή (εστί)». «Ορθός δε λόγος περί των τοιούτων η φρόνησις” -“Αρετή
δεν είναι απλά η έξη (σταθερή συνήθεια) που διαμορφώθηκε με τον ορθό
λόγο, αλλά είναι αρετή η σταθερή έξη που συμπορεύεται μόνιμα με τον ορθό
λόγο. Και ορθός λόγος για τέτοια θέματα (ηθικής τάξης ) είναι η
φρόνηση”.
Για την έννοια της φρόνησεως ο Δημόκριτος έγραψε: «Τριτογένεια η
Αθηνά φρόνησις νομίζεται. Γίγνεται δε εκ του φρονείν τρία ταύτα:
βουλεύεσθαι καλώς (ευ λογίζεσθαι), λέγειν αναμαρτήτως (ευ λέγειν) και
πράττειν α δει» δηλαδή “Τριτογένεια λέγεται η Αθηνά και θεωρείται
ενσάρκωση της φρόνησης. Η δε φρόνηση εκφράζεται με τρεις δυνατότητες:
να σκεπτόμαστε σωστά, να διατυπώνουμε τη σκέψη μας άψογα, να πράττουμε
αυτά που κρίνονται από τους άλλους σωστά, άρα ευεργετικά”.
Τι σχέση έχει η προαίρεση με τη βούληση και την ελεύθερη επιλογή; Ποια τα όρια λειτουργίας της ή εμβέλειάς της και ποια η σχέση της με το λογικό του ανθρώπου;
Στο τρίτο βιβλίο των Ηθικών Νικομαχείων αναφέρει: “Η βούλησις του τέλους εστί μάλλον, η δε προαίρεσις των προς το τέλος, όλως δε έοικεν η προαίρεσις περί τα εφ’ ημίν είναι” - Η
βούλησή μας εκφράζει μάλλον έναν τελικό σκοπό, ενώ η προαίρεσή μας
επιλέγει τα μέσα που θεωρούμε χρήσιμα για την επίτευξη του σκοπού και
μάλλον η προαίρεσή μας βασίζεται σε ό,τι μπορούμε εμείς να
πραγματοποιήσουμε, ό,τι κρίνουμε ότι είναι μέσα στα όριά μας. Επίσης, “Η προαίρεσις μετά λόγου και διανοίας, υποσημαίνειν δε έοικεν και το όνομα ως ον προ ετέρων αιρετόν” - Η
προαίρεσή μας συνοδεύεται από λογική και περίσκεψη, όπως φαίνεται να
υποδηλώνει και ο όρος που χρησιμοποιούμε: αιρετό ονομάζουμε κάτι που το
προτιμάμε συγκρίνοντας το με κάτι άλλο, άρα ύστερα από ενέργεια λογική
και σκέψη.
Παρατηρούμε ότι ο Αριστοτέλης ήδη έχει αγγίξει το κυριότερο ζήτημα
της ανθρώπινης ύπαρξης και δράσης, αυτό της Ελευθερίας της Συνείδησης
του Ανθρώπου και της συνακόλουθης ευθύνης του. Τέτοιο ζήτημα δεν είχε
ακόμη διατυπωθεί διακριτά από τους φιλοσόφους. Με σαφήνεια το έθεσαν,
μια γενιά αργότερα από τον Αριστοτέλη, οι Στωικοί , ενώ είναι πιθανό ότι
το είχε αγγίξει παλαιότερα ως πρόβλημα ο Δημοκριτος .
